Πώς πρέπει να σκέφτεται η Αθήνα

«Δεν ξέρω εγώ γι’ αφέντη μου τον Κρέοντα μήτε και για πιο δυνατό από μένα, ώστε να αναγκάση την Αθήνα να κάνη αυτά που μου είπες∙ θ’ ανηφόριζαν προς τις πηγές τους τα ποτάμια, αν δεχτούμε να μας προστάζουν».
Ευριπίδου «Ικέτιδες», στ. 518-521, σελ. 53 εκδόσεις Πάπυρος.

Μ’ αυτό τον αγέρωχο, αλλά όχι αλαζονικό τρόπο απευθύνεται ο βασιλιάς των Αθηνών, Θησεύς, στον κήρυκα του Κρέοντα, ο οποίος αυθαδίασε ενώπιον του ανώτατου άρχοντα ελεύθερων και πολιτισμένων ανθρώπων. Οι Αθηναίοι έτσι άφησαν την σφραγίδα τους στο βιβλίο της παγκόσμιας ιστορίας: ως ελεύθεροι και πόλιτισμένοι άνθρωποι. Ως πολιτικές οντότητες που αψηφούσαν (όποτε έπρεπε) την χυδαία ύλη για να υπηρετήσουν νόμους, που ξεπερνούν τον χρόνο και η ισχύς τους ξεκινά από τον άπιαστο αιθέρα και φτάνει στη γη. Ο άγραφος νόμος, που υποχρέωσε τον Θησέα να υψώσει –εν ονόματι της πόλεως των Αθηνών- το ανάστημά του στον Κρέοντα ήταν πανελλήνιος: η ταφή των νεκρών. Οι Επτά στρατηγοί που εκστράτευσαν εναντίον της Θήβας και φονεύθηκαν έξω από τα τείχη του Κάδμου έμεναν άταφοι. Ο Κρέων, σε μια επίδειξη πνευματικής τύφλωσης που προκάλεσε η μανία του για εκδίκηση εκείνων που τον πολέμησαν, άφηνε τα πτώματα των Επτά στρατηγών στο έλεος των αγριμιών και της φύσης. Ο Θησεύς δεν έμεινε ασυγκίνητος από την ικεσία των μανάδων τους, οι οποίες προσέτρεξαν στον πάγιο τοποτηρητή των θεσμίων του Ελληνισμού για να τηρηθεί ο ιερός νόμος. Ο κήρυκας του Κρέοντα... βασιλικότερος του βασιλέως (όπως συμβαίνει με όλες τις κωμικοτραγικές φιγούρες που προσκολλώνται στην εξουσία) προσβάλλει τη νοημοσύνη και την αξιοπρέπεια του Θησέα.

Διαχρονικός διάβολος

Αν γίνει μια «θεολογική» ανάγνωση των λόγων του Θηβαίου αγγελιαφόρου, όταν προσπαθούσε να μετριάσει την προσήλωση του Θησέα στην τήρηση των άγραφων νόμων, μπορεί να ειπωθεί ότι αυτός ο χαρακτήρας της ευριπίδειας τραγωδίας έπαιζε το ρόλο του... Διαβόλου! Με σοφίσματα, δολώματα και απειλές αποπειράθηκε να κάμψει το ηθικό του αρχαίου Έλληνα ήρωα: «Αν μ’ ακούσεις, δίχως τρικυμίες θα κυβερνάς την πόλη σου∙ διαφορετικά μεγάλη θαλασσοταραχή πολέμου θα μας βρη κι εμάς κ’ εσένα και τους συμμάχους σου. Τώρα σκέψου και μην αγριεύεις με τα λόγια μου βάζοντας στο νου σου πως ελεύθερη τάχα πόλη κυβερνάς, και από αφορμή ασήμαντη μη μου δώσης περήφανη απόκριση. Κακό μεγάλο για τους θνητούς η ελπίδα∙ αυτή πολλές πόλεις, ανάβοντας τα αίματα, τις ξεσηκώνει σε πόλεμο».
«Ασήμαντη αφορμή» είναι το ήθος, σύμφωνα με τον ποταπό κήρυκα! Πρότεινε «ψυχραιμία», «σύνεση», εγκατάλειψη της ελπίδας για την υπερίσχυση του αγαθού. Έταξε ατάραχη διακυβέρνηση μιας πόλης που κατέβασε το κεφάλι. Αυτά τα επιχειρήματα ακούγονται από τις ημέρες του Ευριπίδη μέχρι σήμερα, παντού. Όχι μόνο στα θέατρα που ανεβάζουν τη μία ή την άλλη εκδοχή της συγκεκριμένης τραγωδίας. Σαν να μην ακούσαμε εμείς οι Έλληνες τα λόγια του Θηβαίου αγγελιαφόρου των ανήθικων μαντάτων από τα απύλωτα στόματα όσων... διαφήμιζαν τον εξευτελισμό μας στα Ίμια; Θηβαίοι κήρυκες δεν είναι όσοι διατρανώνουν την άποψη πως μόνο η υποταγή μπορεί να παρατείνει –έστω και με άθλιο τρόπο- τον αβίωτο βίο μας; Ως θάνατο, πόλεμο και αδικοχυμένο αίμα δεν παρουσιάζουν κάθε απόπειρα αντίστασης στους Κρέοντες του κόσμου τούτου;

Ζητείται Θησεύς

Τα λόγια του δόλιου υπηρέτη του Θηβαίου βασιλιά, με παραλλαγές στη σύνταξη και τους... τόνους, ηχούν από τις τηλεοράσεις, τα ραδιόφωνα. Στιγματίζουν κιτρινισμένα φύλλα εφημερίδων και γυαλιστερές σελίδες περιοδικών. Επαναλαμβάνονται μονότονα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Η μοναδική διαφορά που έχουμε από την εποχή που τα έγραφε ο Ευριπίδης είναι η δραματική αύξηση του πληθυσμού αυτών των δίποδων ερπετών και η αντίστοιχη μείωση των πιθανοτήτων να βρεθεί επιτέλους ένας Θησεύς να μιλήσει τα... ελληνικά όπως πρέπει.
Η προφητεία, πάντως, του Θησέα επιβεβαιώθηκε. Τα ποτάμια, που ανέφερε ο μυθικός ηγέτης της πόλεώς μας, όντως ανέστρεψαν τη ροή τους και ανηφόρισαν προς τις πηγές τους. Τόση ντροπή, όνειδος και μπετόν που έχει ξεράσει η ανελλήνιστη «ελίτ» πάνω στο έδαφος της πρωτεύουσάς μας δεν το αντέχουν πλέον. Γι’ αυτό και δεν βλέπουμε πια τους ποταμούς, που δρόσιζαν τις γενιές των προγόνων μας.
Μάλλον θα τους αντικρίσουμε ξανά όταν αποκατασταθεί η φυσική τάξη στα ελληνικά πράγματα και προσωπικότητες όπως ο γιος του Αιγέα και της Αίθρας θα έχουν τη δυνατότητα να δίνουν τις επιβαλλόμενες απαντήσεις στα βάρβαρα κελεύσματα: «Θ’ ανηφόριζαν προς τις πηγές τους τα ποτάμια, αν δεχτούμε να μας προστάζουν».