Το έθνος των χαμένων ποιητών

Σκηνή από την ταινία «Ο Κύκλος των Χαμένων Ποιητών».

«Γυρίσαμε όλα τα νησιά. Αντικρίζοντάς τα λες: 'Δεν το πιστεύω ότι εδώ εξιστορούνται όλα όσα διαβάζουμε στην ελληνική μυθολογία'. Η Ελληνική Ιστορία είναι κάτι στο οποίο οφείλει να υποκλίνεται όλη η ανθρωπότητα.
Μπορεί η οικονομία σας να πηγαίνει κατά διαόλου, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είστε ανίσχυροι. Τα οικονομικά δεδομένα διαρκώς αλλάζουν σε Ευρώπη και Αμερική για όλους. Αυτό που δεν αλλάζει είναι η κληρονομιά, η ταυτότητά σας. Ο Παρθενώνας δεν
φεύγει από την Αθήνα. Είναι εκεί για να υπενθυμίζει ότι η πρόοδος και η ακμή μπορεί να επιστρέψουν. Εγώ τώρα στην Αγγλία, για παράδειγμα, δεν πήγα πουθενά. Ηρθα για την προώθηση της ταινίας και θα φύγω. Τι να δω, το παλάτι του Μπάκιγχαμ; Δεν με νοιάζει.
Οπως κι αν πάω στη Γερμανία, δεν με ενδιαφέρει το Τείχος του Βερολίνου, το οποίο δεν αποτελεί σύμβολο ευημερίας αλλά το αντίθετο. Ωστόσο τη Δήλο, τον Παρθενώνα και τις Μυκήνες δεν μπορείς να τα αγνοήσεις!»
Ρόμπιν Γουίλιαμς, συνέντευξη στον Γ. Σατσίδη, «Πρώτο Θέμα», Δεκέμβριος 2011

Πολλοί από τους σημερινούς τριαντάρηδες και σαραντάρηδες έχουν συνδέσει τα χρόνια του ρομαντισμού, της εφηβείας, της αθωότητας με τα διδάγματά που -ως καθηγητής Κίτινγκ στην ταινία «Ο Κύκλος των Χαμένων Ποιητών»- σκόρπιζε απλόχερα και στοργικά. Ήταν μια ζώσα, χειροπιαστή απόδειξη της γοητείας των ιδεών και του αγέραστου έρωτα που νιώθουν οι άνθρωποι για όλα όσα δεν έχουν να κάνουν με την ύλη. Ο Ρόμπιν Γουίλιαμς, ο αξιαγάπητος φίλος εκατοντάδων εκατομμυρίων (αγνώστων σε εκείνον) ανθρώπων, έφυγε από τη ζωή με τη θέλησή του. Η συγκίνηση που προκάλεσε με την πράξη του ήταν μεγαλύτερη κι από εκείνη που μας χάρισε με τις σπουδαίες, βαθιές ερμηνείες του στις κινηματογραφικές ταινίες όπου έχει πρωταγωνιστήσει. Ωστόσο, τα λόγια του στην προαναφερθείσα συνέντευξη θα έπρεπε να προβληματίσουν όχι τους εχθρούς της Ελλάδας ή τους αδιάφορους για τον τόπο μας αλλά τους Έλληνες.

Τα ορόσημα

Μίλησε τόσο ελληνικά όσο δεν έχει κατορθώσει η γερασμένη, παραδομένη στο τίποτα, πειθήνια στα βάρβαρα κελεύσματα, ελληνόφωνη ελίτ. Με την ευθύτητα και την απλότητα που αρμόζει σε αληθινούς στοχαστές, ο Ρόμπιν Γουίλιαμς ιεράρχησε τις προτεραιότητες ενός πολιτισμένου ανθρώπου. Η οικονομία είναι μια διαδικασία ρευστή, ευμετάβλητη. Άλλοτε σε ακμή και ανάπτυξη κι άλλοτε σε ύφεση. Ωστόσο, ανέδειξε ως μείζον το ζήτημα της ταυτότητας, του πολιτισμικού αποθέματος και των συμβόλων της ελληνικής Ιστορίας. Κι εκεί έρχεται η ώρα της αυτοκριτικής.
Παρθενώνας, Δήλος, Μυκήνες. Τρία ορόσημα της παγκόσμιας κληρονομιάς, που «δεν μπορείς να τα αγνοήσεις». Αυτό τουλάχιστον ισχυριζόταν ένας ηθοποιός παγκοσμίου βεληνεκούς. Στα ελληνικά νησιά δεν έβλεπε σε πρώτο πλάνο την ταβέρνα με τους παραδοσιακούς μεζέδες αλλά το αυθεντικό σκηνικό της Τιτανομαχίας, της Θεογονίας, των τραγικών και κωμικών ιστοριών από την καθημερινότητα των θεών και των ημιθέων μας. Και ενώ οι περισσότεροι Έλληνες βρήκαν αφορμή με τη θανή του αξιομνημόνευτου φιλέλληνα να καμαρώσουν για τα λόγια του, παραμένουν ελάχιστοι εκείνοι που τα τιμούν, τα κάνουν πράξεις.
Πόσα εκατομμύρια Αθηναίων ή έστω εγκαταβιούντων στην Αθήνα έχουν... παραμελήσει να κάνουν, έστω μια φορά στη ζωή τους, μια βόλτα στην Ακρόπολη; Πόσες μυριάδες, εκατοντάδες χιλιάδες έχουν περάσει από τη Μύκονο (για τους γνωστούς λόγους) και δεν έχουν καταδεχτεί να μπουν στο πλοιάριο που θα τους ταξιδέψει μέχρι τη Δήλο; Πόσοι είναι εκείνοι που γεννήθηκαν Έλληνες αλλά δεν μπορούν να δείξουν στο χάρτη που βρίσκονται οι Μυκήνες;
Κι από την άρχουσα τάξη, την πολιτική, οικονομική, «πνευματική» και όποια άλλη, πόσοι είναι εκείνοι που έχουν αποπειραθεί να περιπλανηθούν στον ελληνικό κόσμο, να αντλήσουν νοήματα και τρόπους ζωής από τις πηγές που ξεδίψασαν μαζί με το έθνος μας και την ανθρωπότητα;
Δεν είναι δύσκολο να ανταποκριθούμε σε αυτό που γράφει η ταυτότητά μας, ότι δηλαδή είμαστε Έλληνες. Ξεβόλεμα θέλει και επιμονή στις πράξεις. Ο Ρόμπιν Γουίλιαμς είπε μεν ότι η Ελληνική Ιστορία «είναι κάτι στο οποίο οφείλει να υποκλίνεται όλη η ανθρωπότητα» αλλά δεν γνώριζε ότι πάμπολλοι κάτοικοι αυτού του θεοβάδιστου τόπου είναι οι πρώτοι που την περιφρονούν και εκλέγουν σε δημόσια αξιώματα αμφιλεγόμενα πρόσωπα που μιλούν για «συνωστισμούς» και επιδιώκουν να αποδομήσουν ό,τι έχει απομείνει ζωντανό από τις παραδόσεις, την γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμά μας.