Πώς αναστήθηκε το Δράμα στους Δελφούς

Οι συντελεστές της παράστασης, αμέσως μετά το πέρας της, σηκώνουν στα χέρια το ζεύγος Σικελιανού ενώ το κοινό τους αποθεώνει.

«Σε λίγο τα τηλεγραφικά σύρματα εβούιζαν, οι πρώτες ειδήσεις φτάνουν στην Αθήνα, στο Παρίσι, στο Λονδίνο, στη Ρώμη, στη Μαδρίτη, στη Λισαβώνα. Όλη εκείνη τη νύχτα η Αθήνα βρισκότανε σε υπερδιέγερση. Την επόμενη ημέρα τα καταστήματα έμειναν κλειστά κι όλος ο κόσμος φιλιόντανε στους δρόμους όπως συνηθίζεται το Πάσχα. [...] Όλη η Ελλάδα ήταν στο πόδι και οι ειδήσεις για τους Δελφούς εξακολουθούσαν να φτάνουν, έπειτα από τα πρώτα σημειώματα, μεγάλες και λεπτομερειακές. 'Το Δράμα ξαναγεννήθηκε' λέγανε στην πρωταρχική χώρα της γένεσής του. Οι Έλληνες ανταποκριτές ήτανε το ίδιο γεμάτοι θαυμασμό. 'Πήγανε να κοροϊδέψουν και στάθηκαν να προσευχηθούν'. Για μήνες τα ελληνικά φύλλα γέμιζαν σελίδες για τις Δελφικές Εορτές. Και μου έλεγαν αργότερα πως το κοινό δεν ήθελε άλλα νέα».

Άρθρο της Εύας Πάλμερ - Σικελιανού, «Ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός». Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Athene (Δεκέμβριος 1943) - η μετάφρασή του περιλήφθηκε στην ύλη της Ν. Εστίας τον Δεκέμβριο του 1945. Ανατυπώθηκε στην ειδική έκδοση του περιοδικού ΗΩΣ, αρ. 98-102, σελ. 139, έτος 1966

Η άνοιξη είναι η εποχή που ορίστηκε να φέρνει την Ανάσταση και η νίκη επί του θανάτου, της λήθης κατά κανόνα σηματοδοτείται με
εκρήξεις χρωμάτων, ευωδιών, και μια ένταση εμπειριών αντάξια της φύσης, που οργιάζει και πάντα επικρατεί. Στην Ελλάδα, την πολλάκις γονατισμένη και αενάως επανερχόμενη, το Δράμα έτεινε να λησμονηθεί και κατά συνέπεια θα το ξεχνούσε κι ο κόσμος ολόκληρος. Ό,τι πέφτει εδώ αποδυναμώνεται παντού. Η εθνική εστία επηρεάζει την απτή αλλά και τη νοερή ουσία της ελληνικότητας.
Η αρχαία τραγωδία επέστρεψε ιδανικά στον τόπο της σαν καρπός του έρωτα δύο ιεροφαντών του άρρητου μυστηρίου της Ελληνικής Τέχνης. Ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός και η Εύα Πάλμερ, η Αμερικανίδα σύζυγός του, διαπρεπής ελληνίστρια, χορογράφος και ιστορικός του χορού, αποφάσισαν να προσφέρουν στους ανθρώπους τη δική τους εκδοχή της παγκοσμιοποίησης. Πρωτεύουσα του νέου κόσμου θα ήταν οι Δελφοί. Εκεί, η «Δελφική Ιδέα» του ζεύγους, εκτός από τις παραστάσεις της αρχαίας τραγωδίας θα προκαλούσε και τη σύσταση της «Δελφικής Ένωσης», μίας παγκόσμιας αμφικτυονίας με στόχο τη συναδέλφωση των λαών και την οικοδόμησή του πάνω στα θεμέλια του Ελληνικού πολιτισμού. Επίσης στους σχεδιασμούς περιλαμβανόταν και η ίδρυση του «Δελφικού Πανεπιστήμιου».

Η αφύπνιση

Οι πρώτες Δελφικές Γιορτές έγιναν στις 9 και 10 Μαΐου 1927. Περιλάμβαναν μια ανεπανάληπτου κάλλους και σπουδαιότητας παράσταση του Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου, γυμνικούς αγώνες, λαϊκούς χορούς και έκθεση λαϊκής τέχνης. Οι δεύτερες έλαβαν χώρα το 1930. Οι πρώτες, εκείνες του 1927 ήταν αρκετές για να καταστρέψουν οικονομικά το ζευγάρι και να εξανεμίσουν την σημαντική περιουσία της Εύας.
Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι αυτό το μεγαλεπήβολο εγχείρημα λάμβανε χώρα μια πενταετία έπειτα από ένα σοκ που δεν είχε ξεπεραστεί και δεν πρόκειται να ξεπεραστεί ποτέ: εν έτει 1927, η απώλεια της Μικρασίας δεν αποτελούσε μακρινή οδυνηρή ανάμνηση αλλά χαίνουσα πληγή, με αίμα εκατομμυρίων που έρεε άφθονο και αδικαίωτο. Το θρυλικό ζευγάρι, ορθότατα, είχε αντιληφθεί ότι μόνο με φώτιση, πρόσβαση στις υπαρκτικές ρίζες και επίγνωση υψηλού σκοπού μπορεί ο λαός μας να επανέλθει στο προσκήνιο της Ιστορίας και να αντιπαλέψει το θανατικό του 1922.
Η Πάλμερ στο άρθρο της αναφέρει με πόση αγωνία περίμενε την ανταπόκριση των Ελλήνων θεατών στις Δελφικές Γιορτές: «Ταξίδεψαν για μίλια με το κάρο, έχοντας συχνά και τα μωρά τους στην αγκαλιά. Από νωρίς το πρωί είχε γεμίσει το Θέατρο (σ.σ.: στο αρχαίο θέατρο των Δελφών βρίσκεται εντός του ιερού του Πυθίου Απόλλωνος) αν και ήξεραν πως μόνο στις πέντε το απόγεμα θ' άρχιζε η παράσταση, κι όλη τη μέρα το βουνό μαυρολογούσε από τον κόσμο. Την πρώτη μέρα η παράσταση των διανοουμένων ήταν πολύ μεγάλη αλλά η δεύτερη ήταν θαυμαστή. Ο Ελληνικός λαός είχε πραγματικά αφυπνισθεί».
Το ζευγάρι χώρισε στη ζωή και ενώθηκε στο θάνατο. Και οι δυο τάφηκαν στον τόπο που σημάδεψαν και τους σημάδεψε. Στους Δελφούς. Τα πνεύματά τους είναι διάχυτα, βρίσκονται όπου μπορεί να ταξιδέψει ο Ελληνικός Λόγος. Η Ανάσταση που επιδίωκαν θα έλθει και όσοι πάνε να κοροϊδέψουν, θα σταθούν να προσευχηθούν. Σαν τους Έλληνες ανταποκριτές της εποχής...