Προτιμητέος ὁ πόλεμος μίας ἄτιμης εἰρήνης

Ὁ Γκάρι Όλντμαν στόν ρόλο τοῦ Ουίνστόν Τσόρτσιλ

«Τα ἔθνη πού ἡττῶνται σέ πόλεμο ἀναγεννῶνται, ἀλλά ἐκεῖνα πού παραδίδονται ἀμαχητί ἀφανίζονται».

Φράση τοῦ Ουίνστον Τσόρτσιλ ἀπό τήν ταινία «Darkest Hour».

Τό φίλμ «Darkest Hour», τό ὁποῖο ανασυστήνει μέσω τῆς 7ης Τέχνης τίς πρῶτες ἡμέρες τοῦ Τσόρτσιλ στήν πρωθυπουργία τῆς (ἐν πολέμῳ πρός τή Γερμανία εὐρισκομένης) Μεγάλης Βρετανίας, εἶναι ἕνας ὕμνος στόν θεσμό τῆς βασιλείας, ἐγκώμιο καί ἀριστεῖο στήν προσωπικότητα τοῦ ἀκατάβλητου πρωθυπουργοῦ καί μία δοξολογία στό βρετανικό ἔθνος. Ὁ σκηνοθέτης Τζό Ράιτ καί ὁ σεναριογράφος Αντονι ΜακΚάρτεν κατόρθωσαν νά πλάσουν ἕνα πνευματικό μνημεῖο, ἕνα εὐλαβικό ἀνάθημα στήν Ἱστορία τῆς πατρίδας τους, τό ὁποῖο ἀποτελεῖ καί σπονδή πρός τούς νεκρούς τοῦ Μεγάλου Πολέμου. Ἀξιοζήλευτη ἐπίδοση. Σ’ ἕνα ἔργο μπόρεσαν νά χωρέσουν τήν ἔκρηξη πατριωτισμοῦ καί αὐτοθυσίας πού σημειώθηκε στίς καρδιές ἑνός λαοῦ, καί τό ὠστικό κύμα της ἔγινε ἀπόφαση καί σχέδιο στό παλάτι καί στή Βουλή τους. Καί μέσα στούς καπνούς καί στά συντρίμμια
τῆς ἀνθρωποσφαγῆς νά ὑψώνεται στά οὐράνια ἡ δόξα πού μαζί κατέκτησαν νεκροί καί ζωντανοί πού πολέμησαν, βοήθησαν, ὑπέμειναν καί ἐπέμειναν.

Αὐτά οἱ δημιουργοί του«Darkest Hour» τά καταφέρνουν σέ μία ἐποχή ὅπου ἡ κυρίαρχη ἰδεολογία ἐπιβάλλει τό ξεθώριασμα τῆς μνήμης, δηλαδή τήν ἀπόσχιση ἀπό τήν ἀνθρώπινη πλευρά τῆς ὕπαρξης καί τήν ἀποκήρυξη τοῦ πολιτισμοῦ - μία καί ὁ ἄνθρωπος ξεχωρίζει ἀπό τήν ὑπόλοιπη πανίδα καί δημιουργεῖ πολιτισμό λόγω τῆς κριτικῆς ἀξιολόγησης τῆς μνήμης του. Δίχως μνήμη δέν ὑπάρχει ἄνθρωπος οὔτε καί πολιτισμός, ὅπως καί τά κτίρια δεν δύνανται να σταθούν χωρίς θεμέλια. Ἀκόμα καί ἡ βούλησή μᾶς γιά τό μέλλον ἔχει ἰσχύ ἀπό τήν ἐνέργεια ποῦ παράγει ἡ μνήμη τοῦ ἑαυτοῦ μας, τῶν ἄλλων καί τῆς σχέσεώς μας μέ τό περιβάλλον.

Ἡ ταινία τούτη μπορεῖ νά γίνει ἀπόλυτα κατανοητή καί νά μαγέψει, νά συνεπάρει, νά συγκλονίσει κάθε ἄνθρωπο πού διαθέτει ἔστω καί μικρά ἀποθέματα συναισθήματος στή συνείδησή τοy. Ἀκόμα καί οἱ πλέον ἀδαεῖς, ἀπό ἱστορικῆς ἄποψης, μποροῦν νά τήν παρακολουθήσουν, ἀφοῦ ὁ ἀπόηχος ἀπό τόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καί ὁ ἀντίλαλος ἀπό τίς ἐπιδόσεις τῶν Βρετανῶν σέ αὐτόν τόν στίβο θανάτου καί ἀρετῆς δέν ἔχει κοπάσει ἀκόμα.

Ἡ ἐναρκτήρια φράση τοῦ παρόντος ἐκστομίζεται ἀπό τόν Τσόρτσιλ στήν κρισιμότερη στιγμή τῆς ταινίας, ἐκεῖ ὅπου -σύμφωνα μέ τό σενάριο- ἡ μοίρα τῆς ἀνθρωπότητας εἶχε ἰσορροπήσει ἀπόλυτα τόν ζυγό τῆς τελικῆς κρίσης καί περίμενε μία ἀνάσα, ἕνα φτερό, ἕναν κόκκο σκόνης νά καθίσει σέ μία ἀπό τίς δύο πλάστιγγες, ὥστε νά ἀποφασιστεῖ ὁ νικητῆς τοῦ κόσμου.

Ὁ βασιλιάς τοῦ Ἡνωμένου Βασιλείου Γεώργιος ΣΤ΄ ἀποφάσισε νά ἐπισκεφτεῖ νύχτα τόν πρωθυπουργό Τσόρτσιλ μέ σκοπό νά τοῦ ἐκφράσει τή στήριξη του στήν ἀπόφαση τοῦ τελευταίου ἡ χώρα νά πολεμήσει μέχρις ἐσχάτων τούς Γερμανούς. Μπορεῖ νά φανεῖ παράδοξο στούς μή ἔχοντες σχετικά στενή ἐπαφή μέ τά ζητήματα τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ἀλλά ὁ Τσόρτσιλ δέν πέρασε εὔκολα τήν ἀπόφασή του νά μήν καταδεχτεῖ ἡ Ἀγγλία νά ὑπογράψει ταπεινωτική συνθήκη εἰρήνης μέ τούς Γερμανούς (μέ φυσική συνέπεια νά μετατραπεῖ σέ χώρα-δορυφόρο τοῦ Γ΄ Ράιχ). Ἡ παράταξη τῶν ἐνδοτικῶν τοῦ Ἡνωμένου Βασιλείου ἦταν πανίσχυρη ἀκόμα καί ἕως τόν Μάιο τοῦ 1940. Ὁ Γεώργιος ΣΤ΄ θέλει νά ἀκούσει ἀπό τό στόμα τοῦ πρωθυπουργοῦ ὅτι σκοπεύει νά πολεμήσει καί ὁ Τσόρτσιλ τοῦ τό λέει.

Στήν ταινία, τήν τελική ἐφόρμηση πρός τόν ὁλοκληρωτικό πόλεμο ὁ Τσόρτσιλ τήν πραγματοποιεῖ στό μετρό τοῦ Λονδίνου, ρωτώντας τούς πολίτες πού συνάντησε στόν συρμό ἄν ἤθελαν συνθηκολόγηση ἤ πολεμική περιπέτεια. Αὐτό τό ἔπραξε κατόπιν συμβουλῆς τοῦ βασιλιά καί ἡ ἀπάντηση τῶν καθημερινῶν Βρετανῶν σέ αὐτό τό δίλημμα ἦταν ἐκείνη πού ὅλοι γνωρίζουμε: Πόλεμος.

Ἕνας ἄνθρωπος μέ ἠθικά ἀκέραιη θέση ἀπέναντι σέ πολλούς ἄβουλους. Ἕνα ἔθνος ἀποφασισμένο νά πολεμήσει, ἀκόμα καί νά συντριβεῖ σέ ἥττα, ἀλλά νά μήν παραδοθεῖ. Ἕνα παλάτι ἀντάξιο τῆς λάμψης τοῦ στέμματος τοῦ βασιλιά καί τῆς Ἱστορίας τῆς χώρας. Ὅλοι μαζί ξεπέρασαν κάθε πρόβλεψη, πέτυχαν το ἀκατόρθωτο καί ἀπαθανατίζονται σέ ἔργα κάθε εἴδους τέχνης.

Μακάρι καί ὁ λαός μας, οἱ νεκροί μας, οἱ δικοί μας ζῶντες ἀγωνιστές, ὁ δικός μας πρωθυπουργός Ἰωάννης Μεταξάς, τό παλάτι μας καί ὅσοι συμμετεῖχαν στό Ἔπος τοῦ ’40 νά βροῦν ἀπό τίς ἑπόμενες γενιές τήν τιμή πού τούς ἀξίζει.

Καί πάνω ἀπ’ ὅλα νά θυμόμαστε αὐτό τό κρίσιμο, τό βασικό: «Τα ἔθνη πού ἡττῶνται σέ πόλεμο ἀναγεννῶνται, ἀλλά ἐκεῖνα πού παραδίδονται ἀμαχητί ἀφανίζονται».