Ποια ζωή ταιριάζει στις ψυχές μας

Καλοκαίρι 2018. Επιβάτες πλοίου ετοιμάζονται να αποβιβαστούν σε νησί του Αιγαίου.

«Όταν η ψυχή γίνει αθάνατη, θα διατηρηθεί για πάντα, αθάνατα, και θα μεταφερθεί από τον κατώτερο στον ανώτερο κόσμο, αφήνοντας πίσω της μία ζωή πολυπλοκότητας για να προσλάβει μία ζωή απλότητας, η οποία της ταιριάζει· θα υπερβεί τα πράγματα που έπρεπε να υποστεί και που προκύπτουν από τη θνητή φύση, και θα απαλλαχτεί από τα αληθινά φθαρτά πράγματα που την καθιστούν γήινη αντί για ουράνια και αθάνατη. Οταν η ψυχή καταφύγει στον αιθέρα, αυτή η ενέργειά της την επιστρέφει από τον κόσμο της γένεσης, από τον οποίο φεύγει, στον σκοπό που της ταιριάζει. Οπως κάθε φυσικό σώμα επιθυμεί τον κόσμο που του ταιριάζει, έτσι και οι ψυχές φεύγουν από τον κόσμο της γένεσης αναζητώντας τον κόσμο που τους ταιριάζει».
Πρόκλου «Υπόμνημα εις τα Χρυσά έπη Πυθαγόρου», 113. 70-71, Απαντα 37, Αθήνα: 2008, εκδόσεις Κάκτος, σελ. 219.

Τι ταιριάζει στις ψυχές μας. Ποια είναι η μεγάλη αλήθεια της αθανασίας και ο αρμόζων προορισμός των υπάρξεών μας. Το νόημα του ταξιδιού μας σ’ αυτή τη δύσκολη σφαίρα των δοκιμασιών της φθοράς.
Ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Πρόκλος (412-485 μ.Χ.), σχολιάζοντας τα χρυσά έπη του Πυθαγόρου, πραγματεύεται ό,τι ταίριαζε στο πνευματικό ύψος του: το απόλυτο.

Απόλυτη είναι η αλήθεια, μία και απλή. Η πολύπλοκη ζωή είναι συνυφασμένη με τη φθορά· μας κακοπέφτει σαν τη δορά γέρικου σφάγιου, που τη ράβουν πάνω σε
νέο, ατίθασο άτι. Το απλό είναι αιώνιο, αθάνατο και τέλειο.

Ο άνθρωπος έχει την ευκαιρία να αντικρίσει, να αισθανθεί, να αντιληφθεί και να υποπτευθεί αρκετές προτυπώσεις της αρμονίας του κόσμου που του ταιριάζει. Ο αληθής, βαθύς και πνευματικά πλήρης έρωτας, η αγάπη και η στοργή της μητρότητας και της πατρότητας, η συμπόνια μέχρι του βαθμού της εμβίωσης του πόνου των ανθρώπων και όλων των πλασμάτων είναι μερικές από τις ευκαιρίες που μας παρέχει η θεία τάξις των πραγμάτων. Αυτές οι δωρεές προσφέρονται ώστε να συλλάβουμε το μέγεθος, το βάθος και την ένταση της εκστάσεως που αναμένει τις υπάρξεις μας εκεί όπου ο χρόνος ηττάται από το αδιάκοπο παρόν.

Η γνώση που μπορεί να αποκτήσουμε για οποιοδήποτε θέμα δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αποτέλεσμα της σχέσης μας με την αλήθεια - και η σχέση πάντοτε οικοδομείται με την επανάληψη. Γι’ αυτό οι ζωές μας οργανώνονται με βάση την περιοδική επανάληψη δραστηριοτήτων και παύσεων. Η περιοδική παύση της εργασίας, η ετήσια ανάπαυλα από το άχθος των μεριμνών και των υποχρεώσεων είναι, φυσικά, οι διακοπές.

Κατά τη διάρκεια των θερινών διακοπών ο άνθρωπος πείθεται, χωρίς να χρειαστεί κάποιος να του αρθρώσει επιχειρήματα, ότι προορισμός του δεν είναι η πολυπλοκότητα της καθημερινής τριβής με τα τετριμμένα. Η επαφή με τη φύση, η αυθόρμητη έκθεση στα στοιχεία της, η άφεση του νου ελεύθερου από τα βάρη των υποχρεωτικών διαδρομών στις πολύβουες λεωφόρους της ανησυχίας καταλήγουν στην αποξένωση από τις ζωές που υποτίθεται ότι επιλέξαμε «ελεύθερα» εντός των άστεων. Η θάλασσα που χρησιμοποιεί τα κύματα σαν κρουστά και χορδές για να εκτελέσει τη συμφωνία της φύσης, ο άνεμος που ψιθυρίζει νοήματα ανάμεσα στα φύλλα των δέντρων, ο ήλιος που φλογίζει τις πέτρες και η σελήνη που χρωματίζει το τοπίο με τα ερυθροκίτρινα φίλτρα της βρίσκονται εκτός της επικράτειας της φθοράς. Εκεί ήταν, εκεί παραμένουν. Εμείς μετακινούμεθα σαν κύλινδροι στην κατηφόρα ανάμεσα σε πλάνες, ασαφείς και υπερδιογκωμένες βουλήσεις και ανόητες δοξασίες.

Οι άνθρωποι που έχουν την τύχη και τις δυνατότητες να βγουν από τον φαύλο κύκλο των συνηθισμένων και να φρενάρουν το όχημα που τους οδηγεί με τρομερή ταχύτητα στα μονότονα πεδία της γκρίζας δυστυχίας καταλαβαίνουν ότι η τωρινή ζωή είναι αλλού, αλλά και η αιώνια πρέπει να της μοιάζει πάρα πολύ - με τη διαφορά ότι θα είναι μακράν καλύτερη.

Οι διακοπές δεν είναι μια ευκαιρία «γεμίσματος των μπαταριών», όπως επιμένει η ανούσια και ρηχή φράση, αλλά αναστοχασμού όσων μας αφορούν. Κι αυτό που κυρίως μας αφορά είναι αυτό που μας ταιριάζει. Αυτό δεν πρέπει να το λησμονούμε τη μακρά περίοδο του μεταφορικού αλλά και κυριολεκτικού χειμώνα της ζωής μας.