Εις μνήμην Χρήστου Τσιόλα

 

Την Πέμπτη 16 Σεπτεμβρίου πέθανε σε ηλικία 53 ετών, ο Χρήστος Ναπ. Τσιόλας, ένας από τους πολλά υποσχόμενους νέους ιστορικούς ερευνητές της χώρας και ένα από τα πιο αγαπητά και σεβαστά μέλη της τρικαλινής κοινωνίας. Ήταν ενεργός πολίτης και συνεπής εθνικός αγωνιστής. Επί δεκαετίες ξεχώρισε με την παρουσία του σε διάφορους πατριωτικούς φορείς και κινήματα. 

Ο Χρήστος Τσιόλας γεννήθηκε το 1968. Σπούδασε στην Λάρισα και υπηρέτησε την στρατιωτική του θητεία στο όπλο των Τεθωρακισμένων. Είχε συνεργασθεί με τοπικά Μ.Μ.Ε. των Τρικάλων και, ως αρθρογράφος, στον ηλεκτρονικό και στον έντυπο τύπο. Η ενασχόλησή του με την ιστορική έρευνα της περιόδου της Γερμανικής και της Ιταλικής κατοχής στην Θεσσαλία διήρκεσε αρκετά χρόνια. 

Ο Χρήστος Τσιόλας είναι ο συγγραφέας ενός εκ των σημαντικοτέρων βιβλίων που έχουν κυκλοφορήσει πρόσφατα σχετικά με την ιστορία της Κατοχής. Τίτλος του «Τα πρόσωπα του φόβου. Οι κατοχικές δυνάμεις στην Θεσσαλία και οι συνεργάτες τους» (εκδόσεις Πελασγός). Εκεί, ο αξέχαστος φίλος έθετε για πρώτη φορά στη διάθεση του κοινού άγνωστα στοιχεία, δυσεύρετες φωτογραφίες αλλά και μαρτυρίες που συνθέτουν την αληθινή εικόνα της κατοχικής περιόδου στη Θεσσαλία. Ο Χρήστος Τσιόλας, μου είχε παραχωρήσει συνέντευξη, όπου...

εξηγούσε κάποιους από τους θεματικούς άξονες του έργου του. Η δημοσίευση έγινε στην «κυριακάτικη δημοκρατία» της 11ης Μαρτίου 2018. Αναδημοσιεύεται κομμάτι της συνέντευξης, ως φόρος τιμής και αποχαιρετισμός στον φίλο που θα μου λείψει, στον αγωνιστή που δεν λύγισε, έχοντας… συνηθίσει τις αποκαρδιώσεις που προσφέρει αφειδώλευτα ο εθνικός αγώνας και στον σοβαρό ιστορικό ερευνητή που δεν «μόνταρε» τα δεδομένα και τις πηγές ώστε να ταιριάζουν με τις δικές του αντιλήψεις.

Στην ερώτηση για τις ευθύνες για την πείνα της Κατοχής, ο Χ. Τσιόλας απάντησε: «Οι βασικοί λόγοι είναι τέσσερις. 1) Η μειωμένη γεωργική παραγωγή λόγω του πολέμου του 1940-41, καθότι ο ανδρικός πληθυσμός είχε επιστρατευτεί, αλλά και οι καιρικές συνθήκες δεν βοήθησαν εκείνη την χρονιά. 2) Η πλήρης κατάρρευση του κράτους και των μηχανισμών του αμέσως μετά την συνθηκολόγηση. 3) Η ανικανότητα των Ιταλών που είχαν δεσμευτεί ότι θα αναλάμβαναν τον επισιτισμό της χώρας, αλλά επέδειξαν πρωτοφανή αδυναμία και έλλειψη σχεδιασμού 4) Ο αποκλεισμός που επέβαλλαν οι Άγγλοι, και δεν επέτρεπαν την είσοδο τροφίμων στην χώρα, με το επιχείρημα ότι για κάθε χώρα που καταλάμβανε ο άξονας, αυτός και ήταν υπεύθυνος για την διατροφή των κατεχομένων πληθυσμών. Το πρόβλημα αμβλύνθηκε το δεύτερο τρίμηνο του 1942, αλλά μέχρι τότε πέθαναν χιλιάδες».

Ο συγγραφέας, αναφερόμενος στο πολιτικό και κοινωνικό προφίλ του δωσιλογισμού στην Θεσσαλία είπε: «Ήταν πολυποίκιλο. Συναντά κανείς κεντρώους, δεξιούς, πρώην ΕΑΜικούς, αντιβασιλικούς, Γερμανόπληκτους και ελάχιστους (κατά την γνώμη μου) ιδεολόγους. Προέρχονται από όλες τις τάξεις. Κυρίως είναι αγρότες και κτηνοτρόφοι χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, υπάρχουν όμως εκπαιδευτικοί, ελεύθεροι επαγγελματίες, γιατροί και λίγοι σχετικά αξιωματικοί. Πολλοί εντάσσονται στις οργανώσεις αυτές για λόγους αντεκδικήσεως, άλλοι για κοινωνική ανέλιξη αφού πιστεύουν στην "τελική νίκη" της Γερμανίας, και άλλοι για καθαρά καιροσκοπικούς λόγους. Να σημειώσω εδώ, πως η δράση των οργανώσεων αυτών κορυφώνεται από τον Μάρτιο-Απρίλιο του 1944, λίγους μήνες δηλαδή πριν την αποχώρηση των Γερμανών. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να το αναλύσουμε καλύτερα γιατί συνέβη».

Μια από τις βασικές ερωτήσεις της συνέντευξης αφορούσε στον ρόλο της Δεξιάς και της Αριστεράς στην Θεσσαλία της κατοχής. Η απάντηση του συγγραφέα ήταν η εξής:

«Στην Θεσσαλία κυριάρχησε το ΕΑΜ. Η δύναμη του ΕΔΕΣ ήταν σχετικά μικρή. Παρότι στην γειτονική Ήπειρο κυριαρχεί ο ΕΔΕΣ, εντούτοις στην Θεσσαλία οι πυρήνες του ΕΔΕΣ ήταν λίγοι. Η πρόσβαση στην Ήπειρο είναι δύσκολη, και λόγω των Γερμανών, αλλά και λόγω του ότι ο ΕΛΑΣ κατείχε τα περάσματα. Κάποιες προσπάθειες μη αριστερών αξιωματικών να συγκροτήσουν ανταρτικές ομάδες "καταστέλλονται" γρήγορα από τον ΕΛΑΣ. Πρακτικά όμως από το Φθινόπωρο του 1943, και στην Θεσσαλία υπάρχει η εσωτερική σύγκρουση που θα συνεχιστεί μέχρι και το 1949».

Κλείνοντας αυτή την σύντομη αναφορά στον άνθρωπο που ξεχώρισε για το χιούμορ του, τον έντιμο συνομιλητή και αγνό ιδεολόγο, επιθυμώ να απευθύνω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στην σύζυγό του, την οικογένειά του, τους φίλους και τους συναγωνιστές του και να παροτρύνω τους αναγνώστες να διαβάσουν το πρώτο και –δυστυχώς- τελευταίο ιστορικό πόνημά του. 

Καλό κατευόδιο Χρήστο!