Η αφόρητη μοναξιά του Χριστού

«Ο Ακάνθινος Στέφανος». Πίνακας Ιταλού ζωγράφου Michelangelo Merisi da Caravaggio (1571-1610), που δείχνει τους βασανιστές του Χριστού να του φορούν στέμμα φτιαγμένο από αγκάθια. 

«Ηλί, Ηλί, λαμά σαβαχθανί;» 

Κατά Ματθαίον 27:46

Ο Χριστός πάνω στον Σταυρό ένιωθε αλλά και ήταν ο πιο μόνος άνθρωπος στον κόσμο. Γνώριζε μεν τη θεϊκή Του φύση και την υποχρέωση να εκπληρώσει το θείο σχέδιο αλλά παρέμενε και άνθρωπος. Υπό την ιδιότητα του πάσχοντος ανθρώπου  εκδηλώθηκε εντός Του το άλγος της θνητότητας μ’ ένα κρεσέντο απελπισίας με την κραυγή «Ηλί, Ηλί, λιμά σαβαχθανί;», που σημαίνει «Θεέ μου γιατί μ’ εγκατέλειψες;». 

Η μοναξιά του Θεανθρώπου πάνω στον Σταυρό είναι η αβάσταχτη μοναξιά του είδους μας την ώρα που μας κυβερνά η οδύνη, η απώλεια, η θλίψη και η ανάγκη. Όλοι όσοι έχουν συμπληρώσει κάποια

χρόνια στη ζωή τους και έχουν αντιληφθεί τι ακριβώς συμβαίνει στον πλανήτη μας, που κάθε τόσο σαρώνεται από καταιγίδες δυστυχίας και σκεπάζεται αδιάκοπα από το βαρύ πέπλο του θανάτου, την έχουν βιώσει τούτη τη μοναξιά. Είναι ελάχιστοι οι ζώντες που δεν έχουν γευτεί το πικρό ποτήρι του χαμού κάποιου δικού τους ανθρώπου, που δεν έχουν αισθανθεί ξεκρέμαστοι σε στιγμή σκληρής δοκιμασίας, που δεν έχουν διασυρθεί και ταπεινωθεί την ώρα της αδυναμίας, που δεν έχουν τρομάξει με το πόσο λησμονημένοι είναι ακριβώς όταν θα έπρεπε ένα χέρι βοηθείας να απλωθεί προς το μέρος τους για να τους απαλλάξει από μέρος του άχθους που σηκώνουν. 

Ο πόνος και η απόγνωση του κόσμου τούτου λειτουργούν σαν αποτροπαϊκά σύμβολα και εξορκίζουν την προσοχή μας από τις… εστίες τους. Τα νοσοκομεία, όπου σφαδάζουν από τον πόνο οι ψυχορραγούντες ασθενείς, τα κοιμητήρια με την πυκνή σιωπή, που διακόπτεται απότομα από τους θρήνους συγγενών που θάβουν προσφιλή τους πρόσωπα, οι φυλακές με τους ζωντανούς νεκρούς που σαπίζουν πίσω από τα κάγκελα, είναι βιομηχανίες παραγωγής δυστυχίας, απόγνωσης και εσωτερικής συντριβής. Εκεί, όσοι άνθρωποι και να υπάρχουν, να κινούνται, να δρουν, όλοι αισθάνονται μόνοι, δούλοι της άκαρδης ανάγκης και υποτελείς της απόγνωσης. 

Ακόμα και σε πολλές φαινομενικά «φυσιολογικές» οικίες, ταπεινές ή πλούσιες, η ανάγκη και η μοναξιά κυριαρχούν και σκοτίζουν τους λογισμούς των ανθρώπων που ζουν εκεί. Σ’ αυτό το πεδίο της βαρείας ύλης ουδείς εξαιρείται από το πρόβλημα της ύπαρξης.

Κι ο ίδιος ο Χριστός, ο γιος του Θεού, ο αβασίλευτος ήλιος της ανθρωπότητας έμεινε μόνος να υποφέρει, θνήσκων, καρφωμένος πάνω στον Σταυρό, διψά και ρωτά τον Πατέρα Του γιατί εγκαταλείφθηκε από Εκείνον. Ήρθε να μας κάνει παρέα στον πόνο μας και να σηκώσει το βάρος της επίγειας ζωής, που πολύ συχνά το νιώθουμε ασήκωτο και κάμπτει τις αντιστάσεις μας.

Τα βάσανα που πέρασε ο Χριστός, οι ξυλοδαρμοί, η χλεύη των βασανιστών του, ο δημόσιος εξευτελισμός μας κάνουν να τον αισθανόμαστε έναν από εμάς. Ενώνεται μαζί μας με τη συγκολλητική ουσία του πόνου. Με την θριαμβική είσοδό Του στα Ιεροσόλυμα και την απότομη μεταστροφή όσων αρχικά τον υποδέχτηκαν φωνάζοντας «ωσσανά» -και στη συνέχεια απαιτούσαν να θανατωθεί- μάς δείχνει τη ματαιότητα της δόξης και της αποδοχής από τους άλλους. Δεν πρόκειται ποτέ να μας αποδεχτούν οι άλλοι. Μόνο να μας αγαπήσουν μπορούν αν ομοιάσουν στον Κύριο. Μόνο ο Θεός υπάρχει για εμάς και –από την δική Του πλευρά- αυτή η σχέση μπορεί να μείνει σταθερή, αμετάβλητη.

Το υλικό πεδίο, στο οποίο αναγκαστικά περνάει κάποιον χρόνο ο άνθρωπος, είναι μια διάσταση συνεχούς μεταβολής. Η ύλη δεν μένει σταθερή. Βρίσκεται σε αδιάκοπη κίνηση και υπόκειται, δίχως σταματημό σε ποικίλες πιέσεις. Αυτό και μόνο δείχνει ότι η σκοπιμότητα της παρουσίας μας εδώ είναι η μεταβολή. Να αλλάξουμε σαν το μέταλλο πυρακτώνεται για να σφυρηλατηθεί πάνω στο αμόνι των αντιξοοτήτων του βίου (ο οποίος «βίος», ως λέξη, ηχεί και φαντάζει ως η αρσενική εκδοχή της βίας). Κι η μοναξιά είναι βία, αλλά ξεχωριστή, ιδιόμορφη. Είναι η βία του κενού, της απουσίας.

Η βαναυσότερη άσκηση βίας, που μπορούμε να διαπράξουμε σε βάρος του εαυτού μας είναι η απόστασή μας από Εκείνον που αφέθηκε να πεθάνει μόνος στον Σταυρό. Ο Χριστός ήλθε για να μας πει ότι έχουμε μια σίγουρη και σταθερή παρέα για όσο καιρό θα υπάρχουμε εντός και εκτός του υλικού πεδίου: Εκείνον. Όσο στρέφουμε τον νου μας προς την κατεύθυνσή Του απαλύνει έως εξαφάνισης ο πόνος της μεγάλης μοναξιάς. Καλή Ανάσταση!