Τρίτη, Φεβρουαρίου 04, 2020

Πατήρ πάντων πόλεμος


«Πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί, πάντων δε βασιλεύς, και τους μεν θεοὺς έδειξε τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους εποίησε τους δε ελευθέρους».

Ο πόλεμος είναι ο πατέρας όλων, ο βασιλεύς πάντων, και άλλους κατέστησε θεούς και άλλους ανθρώπους, άλλους έκανε δούλους κι άλλους ελεύθερους. Ηράκλειτος, Fragmenta, απόφθεγμα 53, H. Diels and W. Kranz, «Die Fragmente der Vorsokratiker», vol. 1, 6th edn., Berlin: Weidmann, 1951: 150-182.

Η Ιστορία του κόσμου μας είναι κατά κύριο λόγο στρατιωτική. Αν ρίξουμε έστω μια φευγαλέα ματιά πίσω από την πλάτη μας, θα δούμε το τεχνολογικό ράλι του 20ού και του 21ου αιώνα να ξεκινά μέσα από τους καπνούς, τις φλόγες και τις στάχτες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Και νέες νοοτροπίες προέκυψαν μέσα από αυτή την παγκόσμια σύρραξη.

Κάθε μεγάλη θυσία στον ανδροφόνο Άρη γυρίζει τον φοβερό τροχό της εξέλιξης μια θέση μπροστά. Σαν το βρέφος, που ξεπηδά μέσα από τη ματωμένη μήτρα, έτσι και η νέα ύλη, το νέο πνεύμα και οι νέες συνθήκες και ισορροπίες δυνάμεων ξεφυτρώνουν μέσα από τα
μνήματα των ανθών των εθνών που πέφτουν υπέρ βωμών και εστιών.

Δυσάρεστη η αλήθεια του θανάτου που γεννά νέα ζωή, αλλά αλήθεια. Αυτή ήταν, άλλωστε, μία από τις κεντρικές σωκρατικές ιδέες που παρέδωσε ο Πλάτων στην ανθρωπότητα, λέγοντας ότι η γνώση είναι ανάμνηση και ο θάνατος γεννά ζωή και η ζωή περνά μέσα από τον θάνατο – οι διάλογοι «Φαίδων», «Μένων», «Φαίδρος», αλλά και η «Πολιτεία» με τον μύθο του Ηρός αυτό επαναλαμβάνουν, σε διάφορες παραλλαγές.

Ο πόλεμος μεταμορφώνει τους νεκρούς ήρωες σε αθανάτους, τους καταστερίζει σε αιθέρες που βρίσκονται εκτός του πεδίου της φθοράς. Ο πόλεμος υποδουλώνει, αλλά και ελευθερώνει, εκθεώνει και εξαχρειώνει.

Ο πόλεμος είναι μια δύναμη της φύσης, νόμος απαράβατος, και όποιος θνητός ισχυρίζεται ότι μπορεί να καταφέρει την οριστική κατάργησή του είτε άνους είναι είτε απατεών. Πόλεμος μπορεί να θεωρηθεί και η σύγκρουση των γαλαξιών, των μετεωριτών πάνω σε πλανήτες, οι συγκρούσεις των σωματιδίων.

Δεν πρέπει να επισπεύδει κάποιος τον πόλεμο, αλλά να προετοιμάζεται γι’ αυτόν και να γνωρίζει ότι είναι αναπόφευκτος. Να μην έχει αυταπάτες και να μην αμελεί αυτό το φοβερό, επιτακτικό καθήκον.

Δεν υπάρχουν σχόλια: