Φαύλη πολιτεία δολοφονεί το έθνος

«Οἱ γὰρ νομοθέται τοὺς πολίτας ἐθίζοντες ποιοῦσιν ἀγαθούς, καὶ τὸ μὲν βούλημα παντὸς νομοθέτου τοῦτ᾽ ἐστίν, ὅσοι δὲ μὴ εὖ αὐτὸ ποιοῦσιν ἁμαρτάνουσιν, καὶ διαφέρει τούτῳ πολιτεία πολιτείας ἀγαθὴ φαύλης».

Αριστοτέλους «Ηθικά Νικομάχεια», Βιβλίο Δεύτερο, 1103a.1

 

Το εναρκτήριο απόσπασμα στη νεοελληνική μπορεί να αποδοθεί ως ακολούθως: «οι νομοθέτες κάνουν καλούς τους πολίτες τους ασκώντας τους εθίζοντάς τους (εν. στην ενάρετη συμπεριφορά). Αυτή είναι η επιδίωξη όλων των νομοθετών. Όσοι δεν τα καταφέρνουν σ᾽ αυτό, αποτυγχάνουν στο έργο τους· σ᾽ αυτό, άλλωστε διαφέρει τελικά το ένα πολίτευμα από το άλλο, το καλό από το φαύλο».

Ο Σταγειρίτης φιλόσοφος θεωρεί ότι η αρετή δεν είναι προεγκατεστημένη στον άνθρωπο (οὐδεμία τῶν ἠθικῶν ἀρετῶν φύσει ἡμῖν ἐγγίνεται). Είναι δυνατότητα, η οποία αποκτάται και ενδυναμώνεται με την άσκηση. Όπως γυμνάζουμε το σώμα μας για να βρισκόμαστε σε καλή φυσική κατάσταση, όπως εξασκούμαστε στην τέχνη μας και το επάγγελμά μας για να βελτιώσουμε τις επιδόσεις μας, έτσι απαιτείται να εθιζόμαστε στην αρετή με την καθημερινότητά μας. Το καλό δεν είναι λόγια αλλά κυρίως έργο και μάλιστα τακτικά επαναλαμβανόμενο, μέχρι να αποτυπωθεί τόσο έντονα στη συνείδηση των ανθρώπων ώστε να ομοιάσει με το ένστικτο, να γίνει μια σχεδόν αυτόματη αντίδραση στα εξωτερικά ερεθίσματα. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη οι νομοθέτες της πολιτείας είναι οι

«εκπαιδευτές» των πολιτών στο αγαθό. Εκείνοι πρέπει να τους εθίσουν στην ευπραξία.

Η αποτίμηση της ακρίβειας των διαπιστώσεων και των προτροπών στα «Ηθικά Νικομάχεια» είναι μια διαδικασία, που δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμα – τουλάχιστον σε ότι αφορά στο αγαθό στον άνθρωπο, αν είναι εγγενές ή επίκτητο. Ωστόσο, υπάρχει η βεβαιότητα, η οποία έχει αποκτηθεί με την ανθρώπινη εμπειρία ότι η ηγεσία κάθε πολιτείας λειτουργεί παιδαγωγικά στο κοινωνικό σύνολο.

Οι νομοθέτες, οι άρχοντες, οι ισχυροί επηρεάζουν τις μάζες και με τους λόγους αλλά κυρίως με το προσωπικό παράδειγμά τους. Η στάση τους απέναντι στα πράγματα είναι εκείνη που δείχνει τον δρόμο, τον οποίον πρέπει να ακολουθήσει η κοινωνία. Οι δρόμοι της φρόνησης, της σωφροσύνης, της δικαιοσύνης και της ανδρείας ξεκινούν από τις οικείες των νομοθετών και γενικότερα των διοικούντων κάθε πολιτεία και φτάνουν μέχρι τα σπίτια των πολιτών. Αν εκεί δεν ανοιχθούν οι οδοί της αρετής, αλλά εκείνες της απωλείας, η πόλις θα χαθεί.

Δύσκολα μπορεί να φανταστεί κάποιος την Ελλάδα, που πάλευε να γίνει κράτος μετά τη θύελλα του 1821 δίχως τον Καποδίστρια. Εξίσου απίθανο είναι να θεωρηθεί ότι θα είχε καλή έκβαση η αναμέτρηση του 1940 και γενικότερα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου χωρίς το πέρασμα του Ιωάννη Μεταξά από την εξουσία. Οι πηδαλιούχοι της εθνικής νεώς χάραξαν ρότα προς την σωτηρία και την ακολούθησαν πιστά. Κι ο λαός, με όλες τις αναστολές, τις αμφιβολίες και σποραδικές εναντιώσεις του προσέφερε την απαραίτητη ισχύ για να ακολουθηθεί η ρότα, εν μέσω θυέλλης.

Δυστυχώς, οι εξαιρέσεις στον κανόνα της παρακμής και της διαφθοράς είναι λίγες και οι προκλήσεις πολλές. Τα αποτελέσματα της φαυλότητας της ηγεσίας είναι ορατά. Το έθνος αφανίζεται όχι μόνο πολιτισμικά αλλά και βιολογικά. Δεν είναι τυχαία η υπογεννητικότητα, η μετανάστευση των νέων, η αντικατάσταση του πληθυσμού από αφροασιατικά στίφη που αποβιβάζονται ανενόχλητα στις ελληνικές ακτές, η ξενοκρατία. Δεν είναι τυχαία η διάβρωση της κρατικής λειτουργίας και των θεσμών από κάθε λογής κατακάθι, που αποκτά –με το αζημίωτο- προσβάσεις στην κυβέρνηση. Δεν είναι τυχαία η ραγδαία άνοδος της δυναμικότητας και ταυτόχρονα της προκλητικότητας της Τουρκίας καθώς και η τεχνολογική εξέλιξη της γείτονος. Όλα τα παραπάνω είναι δύσμορφα γεννήματα διεφθαρμένων νομοθετών, που παραβιάζουν αδιάκοπα και το πνεύμα και το γράμμα των νόμων και του Συντάγματος υποκρινόμενοι ότι ενδιαφέρονται για την τήρησή τους.

Η ηγεσία εθίζει τους αρχόμενους στην ανομία, την διαφθορά, την ξενοδουλεία και την υποκρισία. Η πολιτεία μας είναι φαύλη και δολοφονεί το έθνος. Η αφαίρεση κάθε εξουσίας από την σάπια ηγεσία είναι προϋπόθεση για τη συλλογική επιβίωσή μας.

 

Δημοσιεύτηκε στην κυριακάτικη δημοκρατία στις 07/09/2025