GOLDEN BOYS ΚΑΙ ΚΑΚΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΗΣ Ε.Λ.Σ.

Προσφάτως δύο πρώην καλλιτεχνικοί διευθυντές της Εθνικής Λυρικής Σκηνής o κ. Λουκάς Καρυτινός και ο κ. Στέφανος Λαζαρίδης, με παρεμβάσεις τους στον τύπο δημοσιοποίησαν τους προβληματισμούς τους για την πορεία του Λυρικού Θεάτρου.
Είναι χρήσιμο στην παρούσα φάση ως πρόεδρος του Συλλόγου Πρωταγωνιστών της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, να καταθέσω υπ’ όψιν του ευρέως κοινού, ορισμένους από τους προβληματισμούς που υπάρχουν στις τάξεις των Ελλήνων τραγουδιστών της όπερας και απασχολούν έντονα την καλλιτεχνική κοινότητα.

Πριν από όλα, αυτό που πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν από όλες τις πλευρές που έχουν την ευθύνη για την πορεία της Ε.Λ.Σ. είναι η πολιτιστική ιδιαιτερότητα της πατρίδας μας σε σχέση με τις χώρες που έχουν προηγμένο επίπεδο στην όπερα.
Αυτό ως δεδομένο δεν είναι κακό, μάλλον δεν είναι καθόλου κακό, δυστυχώς όμως εκλαμβάνεται ως το μεγάλο πρόβλημα.
Αυτή η αντίληψη δημιουργείται κυρίως διότι ανέκαθεν ο τρόπος που προσεγγίζαμε την όπερα ήταν μεταπρατικός με άμεσο αποτέλεσμα την παντελή παραίτηση από κάθε απόπειρα αναζήτησης πρωτογενών ιδεών.
Δεν αναφέρομαι μόνο σε ό,τι αφορά στην καλλιτεχνική δημιουργία, όπου φιλότιμες μεμονωμένες όμως προσπάθειες επιχειρούνται, τις περισσότερες φορές σε δύσκολες συνθήκες, αλλά κυρίως στο κομμάτι που αφορά στον κεντρικό σχεδιασμό και στην πολιτική αντίληψη που πρέπει να ακολουθείται. Από την χαμηλότερη βαθμίδα μέχρι την υψηλότερη.
Με δεδομένη την αδυναμία των εμπλεκομένων φορέων να χαράξουν εμπνευσμένο συνολικό σχεδιασμό για την πορεία της Ε.Λ.Σ. πάγια μετατοπίζεται όλος ο προβληματισμός μόνο στην υλικοτεχνική επάρκεια.
Είναι γεγονός ότι την τελευταία τετραετία τα χρήματα που πήρε η Ε.Λ.Σ. ως επιχορήγηση από το ΥΠ.ΠΟ. είναι αυξημένα σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Πως αξιοποίησαν όμως την ευνοϊκή συγκυρία οι διοικήσεις της Ε.Λ.Σ.;
Χωρίς σοβαρό προγραμματισμό. Με άμεσο αποτέλεσμα οι αποφάσεις για σημαντικά θέματα να λαμβάνονται ερασιτεχνικά.
Για παράδειγμα, πως μπορεί να δικαιολογηθεί το γεγονός ότι οι Ε.Λ.Σ. σήμερα έχει λιγότερους χώρους για να κάνουν δοκιμές οι καλλιτέχνες από ότι πριν μια δεκαετία; Ακόμη, η αδιαφάνεια στον τρόπο με τον οποίο προσλαμβάνονται διάφοροι σύμβουλοι με αμοιβές δυσανάλογες των προσόντων και της εμπειρίας που διαθέτουν επιβεβαιώνει την προβληματική αντίληψη ασκήσεως διοίκησης.
Η Διοίκηση της Ε.Λ.Σ. έχει αναγνώσει στρεβλά τον ρόλο του οργανισμού μέσα στο πολιτιστικό γίγνεσθαι. Αυτή η παρανάγνωση γεννά σωρεία προβλημάτων.
Απουσιάζει εντελώς η αντίληψη ότι ως Εθνικό θέατρο η Ε.Λ.Σ. οφείλει να καταθέτει ιδία άποψη.
Αυτό συμβαίνει διότι στην διοίκηση της Ε.Λ.Σ. δεν υπάρχει η προσωπικότητα που να έχει την ικανότητα να το πράξει.
Έτσι, το ιδιότυπο «διευθυντήριο» που λαμβάνει τις αποφάσεις, καταφεύγει στην μεταπρατική λύση της στείρας μετακένωσης αλλότριων αισθητικών προτύπων και οργανωτικών επιλογών επιστρατεύοντας απεγνωσμένα την μίμηση των «μεγάλων σκηνών», με αποτέλεσμα το θέατρο μας να εμφανίζει μια εικόνα ανάλογη της Μαντάμ Σουσού.
Το ζητούμενο είναι η Λυρική Σκηνή να δύναται να καταθέτει δική της καλλιτεχνική και αισθητική πρόταση. Δεν είναι δυνατό να υφίσταται με το απλό πρόσχημα να παρουσιάζει παραστάσεις εφάμιλλες των ευρωπαϊκών, δεν είναι ανάγκη ο Έλληνας φορολογούμενος να επιβαρύνεται για να κάνουν χρυσές δουλειές τα διεθνή καλλιτεχνικά πρακτορεία με ενδιάμεσο γραφείο την Ε.Λ.Σ.
Είναι όντως δύσκολο μέσα σε αυτήν την συγκυρία που διανύουμε να τρέφουμε υπέρμετρες προσδοκίες, τη στιγμή που κι ως κοινωνία αδυνατούμε να βρούμε τρόπους πολιτικής και κοινωνικής ανάπτυξης, αλλά τα πνευματικά ιδρύματα δεν πρέπει να είναι ένας από τους μηχανισμούς που τραβούν την κοινωνία μπροστά;
Η Ε.Λ.Σ. έχει επιλέξει να μην έχει σχέση με τις δημιουργικές δυνάμεις των νέων καλλιτεχνών και δεν την απασχολεί καθόλου η εμπέδωση αμφίδρομης σχέσης με την περιφέρεια. Ουσιαστικά είναι αποκομμένη από την κοινωνία καμώνεται ότι αναβαθμίζεται έχοντας τα μάτια στραμμένα οπουδήποτε εκτός από την κοινωνία που πρέπει να εκφράζει.
Εις επίρρωση των όσων λέμε έρχεται το κλείσιμο της πειραματικής σκηνής, η οποία μέχρι πριν λίγους μήνες ήταν βήμα έκφρασης νέων δημιουργών και καλλιτεχνών.
Διερωτώμαι αν η εγκατάλειψη αυτού του θεσμού αποφασίσθηκε γιατί η πειραματική σκηνή όσο λειτουργούσε δε βασίστηκε στην σύμπραξη της Ε.Λ.Σ. με διεθνή καλλιτεχνικά πρακτορεία, επομένως δεν δικαίωνε την σημερινή πρακτική που ακολουθείται.

Ένα νέο σύμπτωμα στα ήθη του λυρικού μας θεάτρου, είναι η υποτίμηση της υπόστασης του λυρικού καλλιτέχνη. Διαπιστώνεται καθημερινά, παραδείγματος χάριν, από τον τρόπο που έχει επιλεγεί να διαφημίζονται οι παραγωγές στα τηλεοπτικά διαφημιστικά όπου δεν γίνεται καμιά αναφορά στους λυρικούς καλλιτέχνες που πρωταγωνιστούν, μέχρι στον τρόπο που η διοίκηση απαξιοί να λάβει υπ’ όψιν τις παραινέσεις των μονωδών για θέματα καλλιτεχνικής σημασίας. Ως σύλλογος δεν έχουμε λάβει καμιά έγγραφη απάντηση στις επιστολές που έχουμε καταθέσει υπ’ όψιν του Διοικητικού συμβουλίου και του νέου καλλιτεχνικού Διευθυντού.
Δυστυχώς η Ε.Λ.Σ. από καλλιτεχνικός οργανισμός μετεξελίσσεται σε κάτι άλλο που κανείς δεν μπορεί να καταλάβει ακόμη τι θα είναι. Εκ πρώτης όψεως γίνεται αντιληπτό ότι κατάθεση συγκροτημένης καλλιτεχνικής πρότασης δεν υπάρχει.
Η καλλιτεχνική κοινότητα έχει εκπαραθυρωθεί και την κατάσταση την έχουν πάρει στα χέρια τους κάποια Golden Boys τα οποία αν πριν λίγα χρόνια τα ρώταγες που είναι η όπερα της Αθήνας θα σου έλεγαν στην ιερά οδό, συγχέοντας την με το νυχτερινό μαγαζί.
Αυτά τα λίγα, απλώς για να αποδοθεί η πραγματική εικόνα της καταστάσεως...

Με εκτίμηση
Γιάννης Χριστόπουλος
Πρόεδρος Συλλόγου Πρωταγωνιστών Ε.Λ.Σ.

(Στη φωτό ο κ. Γιάννης Χριστόπουλος)