Μια εικόνα χίλιες σκέψεις

«Όταν ζει κανείς, του προσφέρουν αγκάθια. Όταν πεθάνει, του προσφέρουν τριαντάφυλλα», Άνατολ Φρανς. 

Το τοπίο που δείχνει η φωτογραφία φαντάζει συνηθισμένο. Δεν έχει κάτι το ιδιαίτερα εντυπωσιακό. Το ακανθώδες δέντρο και τα άνθη που απλώνει η φύση στην ποδιά του δεν λούζονται από ιδιαίτερο, μελαγχολικό ημίφως ή θριαμβικό καλοκαιρινό φως, ώστε να σχηματίζεται μια φαντασμαγορία αντάξια τουριστικής αφίσας. Αυτή η οπτική σύνθεση δεν στιγματίζεται από την επίδραση καιρικού φαινομένου (χιόνια, καταιγίδα κ.λπ.) για να τραβάει την προσοχή του περαστικού. Μόνο ένας στοχαστικός νους, ο οποίος βρίσκεται σε διαρκή εγρήγορση -αυτό που οι πολλοί λένε έμπνευση- μπορεί να πάρει μηνύματα από την εικόνα και να τη μεταφέρει σε άλλους. Απαιτείται...
βάθος ή αγάπη για τη σοφία (η φιλοσοφία) για να εντοπίσει κάποιος τις συστοιχίες των συμβόλων που σημαδεύουν κατ' ευθείαν στην άποψη που έχει η Φύση για τα ανθρώπινα.
Αυτό το εκ πρώτης όψεως αδιάφορο δέντρο με τα αγκάθια στα κλαδιά του και τα λουλουδάκια με τα κίτρινα πέταλα που καμαρώνουν μπροστά στη βάση του κορμού του βρίσκεται εγγύς του αρχαιολογικού μουσείου της Κορίνθου. Η Ελένη – Ωρείθυια Κουλιζάκη, εκπαιδευτικός και συγγραφέας, είναι εκείνη που σε μια εκδρομή αρχαιολογικού και ιστορικού ενδιαφέροντος άρχισε να αναλογίζεται για το περιεχόμενο της σύνθεσης: «Στην κορυφή αγκάθια. Πόνος και αιχμή προς τα ουράνια. Και στην χθόνα, στη γη ριζωμένη η ομορφιά, τα άνθη. Ποιο νικάει από τα δύο; Ποιο είναι αξιότερο, διαχρονικότερο και πιο υψιπετές; Αυτό που λέμε ωραίο είναι πρόσκαιρο και το μαρτύριο κρατάει για πάντα; Ή μήπως μέσω του ενός γίνεται εφικτό το δεύτερο; Και η ομορφιά, άλλωστε, δεν σκιάζεται από τον όγκο των βασάνων που έχει ο βίος ο ανθρώπινος – όπως σκιάζονται τα μικρά λουλούδια κάτω από τον κορμό; Και η ομορφιά για στήριγμά της δεν βρίσκει συνήθως καταφύγιο σε πρόσωπα γέρικα, καταστάσεις παλιακές, γεμάτες αιχμές;».

Φθορά

Κάπως έτσι είναι η ζωή. Σαν την φωτογραφία. Στην αρχή και στην αμεριμνησία των παιδικών, εφηβικών χρόνων η ομορφιά, το χρώμα, η ευωδία δεν είναι απλά έννοιες ή... πληροφορίες αλλά χειροπιαστές εμπειρίες και βιώματα πολύτιμα. Η φθορά δεν έχει κάνει ακόμα την εμφάνισή της και η άποψη πως το οπτικό κάλλος είναι εφήμερο ηχεί περισσότερο σαν θεωρία. Ποιος έχει την εντύπωση ότι θα πεθάνει όταν είναι μεθυσμένος από την ίδια τη ζωή; Στην αφετηρία της διαδρομής, η σωματική, ηθική και πνευματική παρακμή δεν έχει κρούσει τη θύρα του θνητού ενοίκου κάθε σώματος. Ωστόσο, στο μονοπάτι προς τα πάνω, σιγά-σιγά, αρχίζουν όλοι να βλέπουν ότι τα πράγματα, τα χρώματα, οι αισθήσεις και τα ηδύσματα γύρω τους μειώνονται. Η απώλεια γίνεται συνήθεια. Κι εκεί ακριβώς εκκινεί το μαρτύριο των πολλών ξεγυμνωμένων ακάνθων που δείχνουν προς τα σύννεφα.
Ωστόσο, άλλος θα έλεγε ότι τα δύο κυρίαρχα σύμβολα της φωτογραφίας: τα λουλούδια και τα αγκάθια δεν έχουν πολεμική σχέση μεταξύ τους αλλά συμπληρωματική. Το ένα συνυπάρχει με το άλλο και μ' αυτό τον τρόπο πορεύονται μέχρι το τέλος.

Η «νύφη»

Σύμφωνα με την άποψη μιας συνεπιβάτιδας, η οποία είχε καταγωγή από την Κύπρο, αυτό το δέντρο οι Κύπριοι το αποκαλούν «νύφη» επειδή τα άνθη που βγάζει είναι λευκά και όταν η φύση την έχει έτσι στολισμένη θυμίζει πολύ τη γυναίκα που διαβαίνει γεμάτη χαρά την πόρτα της εκκλησίας. Οποιοσδήποτε διαθέτει στοιχειώδη αίσθηση του χιούμορ μπορεί να ισχυριστεί ότι οι Κύπριοι έχουν δίκιο στα «βαφτίσια» του δέντρου. Μέχρι την πόρτα της εκκλησίας η νύφη είναι ολάνθιστη. Με το πέρασμα του καιρού ξεγυμνώνει τα αιχμηρά της τα αγκάθια. Τα άνθη στη βάση της «νύφης» λέγονται οξαλίδες. Και το δέντρο αυτό και τα άνθη στη βάση βρίσκονται «περικυκλωμένα» από ελιές. Η Αθηνά με τη σοφία της ισορροπεί τις άτσαλες ακροβασίες μας ανάμεσα στο κάτι και το τίποτα. Ανάμεσα στο σωστό και στο εσφαλμένο. Και η Φύση στην ολότητά της αυτό κάνει. Ισορροπεί τα αντίρροπα. Συνθέτει όσα διαλύονται. Τα γεννά, τα διαλύει και γυρίζει αδιάκοπα τον τροχό της εναλλαγής. Είναι δύσκολο να το παρακολουθήσουμε αυτό, αλλά δεν είναι αδύνατο. Ειδικά αν υπάρχουν κι άλλοι θεατές, που τα βλέπουν όλα με παρόμοιο τρόπο...